Odbrana zapadnih granica Republike Srpske od hrvatske agresije prije 28 godina bila je odsudna bitka na kraju rata za koju nije bilo popravnog, izjavio je danas u Tunjici kod Novog Grada penzionisani general i bivši načelnik Glavnog štaba Vojske Republike Srpske Momir Zec.
“Da je ishod bio drugačiji, da se nismo odbranili, pitanje je kakav bi bio Dejtonski mirovni sporazum. Možda bi danas ovdje neki drugi dijelili odlikovanja, ali hvala Bogu, odbranili smo se”, neveo je Zec tokom centralnog obilježavanja 28 godina od odbrane zapadnih granica Republike Srpske od hrvatske agresije.
Ministar lokalne uprave i samouprave Republike Srpske Senka Jujić poručila je da se stalno treba sjećati svih stradalih, a ne samo na današnji dan.
“Treba se sjećati, ne samo onih koji su ovdje stradali, nego svih koji su svoj život ili dio tijela dali za stvaranje Republike Srpske. Treba da to cijenimo i poštujemo svakog trenutka, na svakom mjestu i da odajemo počast onima koji su nam omogućili slobodu u kojoj uživamo”, rekla je ona.
Pomoćnik ministra za boračko-invalidsku zaštitu Republike Srpske Neboša Vidaković rekao je da je Vojska Republika Srpske prije 28 godina junački odbranila zapadne granice Republike Srpske od hrvatske agresije.
Vidaković je naglasio da od prije 28 godina ne smiju biti zaboravljena.
“Elitne jedinice Hrvatske vojske su tog 18. septembra pokušale da izvrše agresiju na Novi Grad, Kostajnicu i Kozarsku Dubicu. Vojska Republike Srpske je junački odbranila ove prostore i time odbranila Republiku Srpsku”, rekao je on.
Načelnik opštine Miroslav Drljača rekao je da je 18. septembar jedan od najvažnijih datuma u novijoj srpskoj istoriji.
“To nije bila samo odbrana Novog Grada, Kostajnice i Kozarske Dubice jer je plan oružanih snaga Hrvatske bio da očiste ovaj prostor, kao što su to uradili mjesec dana ranije na prostoru Republike Srpske Krajine”, rekao je Drljača i dodao da je odbranom zapadnih granica sačuvana današnja teritorija Republike Srpske.
Komandant Prvog bataljona Novogradske brigade Momir Kovačević podsjetio je da je kroz novogradsku opštini u avgustu 1995. godine prošlo više od 100.000 Srba protjeranih iz Republike Srpske Krajine.
“Hrvatska vojska je i tada gađala opštinu Novi Grad, 7. avgusta željezničku stanicu, a 8. avgusta avion je gađao izbjegličku kolonu u Svodni. Imali smo tri žrtve i osam ranjenih i tada su bile vidljive namjere Hrvatske”, naveo je on.
Kovačević je rekao da je Novogradska brigada, nakon što je 19. septembra Hrvatska vojska vraćena preko Une, branila područje opštine Novi Grad od napada Petog korpusa Armije BiH.
Komandant Prnjavorske brigade Vlado Živković je rekao da je u napadu Hrvatske vojske u septembru 1995. godine poginulo šest i ranjeno 40 pripadnika ove brigade koja je bila raspoređena od mosta na rijeci Sani.
“Uspjeli smo da ih vratimo, za 48 časova mostobran nije mogao izdržati i počeli su da se povlače”, naveo je on i dodao da su zapadne granice Srpske odbranjene zahvaljujući hrabrosti Vojske Republike Srpske i stanovništva koje nijednog trenutka nije pomišljalo da napusti svoja ognjišta.
Dragutinu Vukojeviću iz Ravnica kod Novog Grada prije 28 godina Hrvatska vojska je u Tunjici ubila suprugu i dva maloljetna sina Danijela /10/ i Miloša /16/.
“Oni su sve što sam imao. Nemam više nikog”, kaže Vukojević.
Obilježavanje 28 godina od odbrane zapadnih granica Republike Srpske od hrvatske agresije, U organizaciji Odbora Vlade Republike Srpske za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova, počelo je u Tunjici kod spomen-obilježja civilnim žrtvama rata gdje je služen pomen, položeni su vijeci i cvijeće i prislužene svijeće.
Nakon toga, kod centralnog spomen-obilježja poginulim borcima Vojske Republike Srpske služen je parastos, položeni su vijenci i cvijeće i prislužene svijeće.
Napad Hrvatske vojske na opštinu Novi Grad počeo je 18. septembra 1995. godine u 9.25 časova i za dva dana ofanzive ubijeno je 57 lica, 37 civila, 18 vojnika i dva pripadnika MUP-a. Ranjeno je 17 civila, tri vojnika i jedan pripadnik MUP-a.
Na području zapadnokrajiških opština Kozarska Dubica, Novi Grad i Kostajnica 18. i 19. septembra 1995. godine u hrvatskoj agresiji ubijena su 104 lica, od kojih 54 civila, 44 pripadnika Vojske Republike Srpske i šest pripadnika MUP-a Srpske.
Naselja i gradovi su pretrpjeli velika razaranja i štetu, a prema podacima opštinskih komisija o procjeni materijalne štete u Novom Gradu ona iznosi 83,3 miliona KM, u Kostajnici 40 miliona, a u Kozarskoj Dubici 50,4 miliona KM.
Pripadnici Vojske Republike Srpske uspjeli su 19. septembra 1995. godine potisnuti Hrvatsku vojsku preko Une.
Na mjestu gdje je poginulo najviše civila i vojnika, u naselju Tunjica gdje su pripadnici hrvatskih snaga prešli na teritoriju opštine Novi Grad, podignuto je spomen-obilježje koje je osveštano 2010. godine. Odbrana zapadnokrajiških opština od hrvatske agresije predstavlja događaj značajan za odbranu Republike Srpske i odlukom Vlade svrstana je među najznačajnije datume novije istorije.
SRNA