Barem tri lica, čija su tijela pronađena na sarajevskoj pijaci Markale nakon eksplozije 28. avgusta 1995. godine, stradala su od vatrenog oružja, rekla je Srni stručnjak za balistiku Zorica Subotić.
Subotićeva, koja je kao ekspert svjedočila na suđenjima u Haškom tribunalu i, zajedno sa stručnjakom za oružje i vojnu opremu Miletom Poparićem, autor je ekspertske analize u slučaju Markala jedan i dva, kaže da su tokom vještačenja dokaza dobijenih od Tužilaštva ona i njen kolega uočili brojne nelogičnosti.
Kako navodi, postojala je neusaglasnost u vezi sa brojem poginulih i povrijeđenih u izvještaju bošnjačke policije i UN, a i pretragom su pronađena bar tri poginula lica koja su stradala od streljačkog vatrenog oružja.
“Pronađena su dva stradala lica, po svoj prilici, od kuglica /prema nalazu sudske medicine, a kuglice su vidljive na obdukcionom stolu/, a treći je pripadnik takozvane Armije BiH, takođe stradao od vatrenog oružja”, rekla je Subotićeva.
Ona ističe da su na licu mjesta prilikom uviđaja registrovana, obilježena i snimljena dva različita stabilizatora od kojih se jedan kasnije u izvještajima uopšte ne pojavljuje, a treći za koji je dokazano da nije ni jedan od ta dva, se nalazi u Haškom tribunalu kao materijalni dokaz ovog incidenta.
“Ti stabilizatori su se na licu mesta pojavili tek nakon završene evakuacije povređenih, a i tada su premeštani i njihovo registrovano mesto nije posledica eksplozije, što je jasno vidljivo na video-zapisu evakuacije i forenzičkog pregleda lica mesta”, navodi Subotićeva.
Ona je ukazala na to da je u izvještaju UN bilo potvrđeno da su neposredno prije pada mine u Ulici Mula Mustafe Bašeskije ispred Gradske tržnice, na oko 200 metara dalje pale četiri mine, za koje se ispostavilo da oko 75 očevidaca , od kojih je uzeta izjava, nije čulo eksploziju, uključujući i vojne posmatrače.
“Gro stakla od prozora zgrade tržnice nalazi se daleko od zgrade na trotoaru i kolovozu umesto unutra, iako je eksplozija bila spolja, a veštak tužilaštva englez Ričard Higs je pomerao ugao trotoara na mapi Sarajeva u odnosu na koji je određivao pravac doleta mine”, navodi Subotićeva.
Higs je to uradio da bi dobio ugao od 170 stepeni koji su odredili istražitelji sarajevskog Centra bezbjednosti i UNPROFOR-a, a da pri tome nisu pružili nijedan dokaz koji bi potvrdio taj ugao.
Subotićeva naglašava da je potpuno neutemeljena tvrdnja u izvještaju obavještajca Unprofora u kojem se navodi da su mine, koje su pale ispred pozorišta i mina na kolovozu u Ulici Mula Mustafe Bašeskije ispred Gradske tržnice, dio istog plotuna.
“Ova tvrdnja je u tehničkom smislu potpuno neutemeljena. Da je projektil ispaljen iz istog oružja i u okviru istog plotuna, on nikako ne bi mogao imati 220 metara veći domet od ostala četiri projektila”, kaže Subotićeva.
Kako objašnjava, da je projektil udario u zgradu, najvjerovatnije bi se aktivirao, a ako se ne bi aktivirao pri udaru u zgradu ostavio bi jasan trag od udara.
“Da je udario u zgradu onda bi na zgradi morao ostativiti viljiv trag, a takav trag niko nije registrovao”, ističe Subotićeva.
NEKO JE SA ZGRADE BACIO MINU NA LJUDE NA MARKALAMA
Subotićeva kaže da su ona i njen kolega izvršili rekonstrukciju na osnovu materijalnih tragova kratera – mjesta pada mine, mjesta gdje je pronađen stabilizator, tehničkih mogućnosti sistema minobacač-mina i na osnovu nauke i struke.
Kako navodi, na osnovu kratera i položaja centra eksplozije oderđen je azimut /način definisanja pravca u prostoru/ doleta mine i padni ugao.
“Na osnovu ovihpodataka i karakteristika sistema minobacač-mina i karakteristika radara `Simbelajn`, utvrđeno je da ne postoji putanja koja je mogla da prođe ispod snopa /radara/, a da pritome padne na kolovoz u Ulici Mula Mustafe Bašeskije ispred Gradske tržnice u uslovima kako je pala”, naglašava Subotićeva.
Nezavisno od ovoga, kaže Subotićeva, posebno su provjereni svi položaji na opredijeljenim pravcima doleta sa kojih je bilo moguće ispaliti minu i ako bi je radar registrovao.
Pritome je nesporno zaključeno da mina nije doletjela nego je ili podmetnuta na licu mjesta ili je bačena sa zgrade.
“Na osnovu činjenice da je krater plitak i da na mestu eksplozijes tabilizator nije zabijen u asfalt isključena je mogućnost da je gađano sa trećim, četvrtim, petim i šestim punjenjem. S obzirom na to da stabilizator nije pronađen ni u bližoj okolini mesta eksplozije, isključuje se mogućnost da je mina ispaljena sa prvim i drugim punjenjem”, kaže Subotićeva.
Kako navodi, pošto su daljine gađanja sa prvim i drugim punjenjem u neposrednoj blizini linije razdvajanja, a ni vojni posmatrači UN, ni sistem za detekciju zvuka nisu registrovali ispaljenje mine, ova dva punjenja su isključena i po tom osnovu.
“Iz ove analize ostaje samo jedna mogućnost, a to je da je mina statički aktivirana na neki od poznatih načina ili je bačena sa krova uz prethodno pripremljen upaljač za aktiviranje mine pri slobodnom padu sa male visine”, kaže Subotićeva.
To bi se, kako ističe, uklopilo u sliku kratera, činjenicu da je stabilizator pronađen 29 metara bočno od pravca doleta i da radar “Simbelajn” nije registrovao dolet mine, kao i da niko nije čuo ni registrovao zvuk koji proizvodi let mine.
Ova analiza srpskih eksperata, magistra Zorice Subotić i Mileta Poparića, koja ima 222 strane i 436 citata korišćenih dokumenata, nalazi se na sajtu Haškog tribunala.
Objavljena je na engleskom jeziku pod naslovom “Expert Report for Defence, Mortar Attacks on the Sarajevo Area – Incidents The Markale Market – Zorica Subotić, Ballistics Expert for Firearms and Cold Weapons, Mile Poparić, Ekspert for Weapons and Military Equipment – Report on the analysis of documents, investigations and witness statements – For the needs of the case Ratko Mladić /IT-09-92-T/”.
SRNA