Povodom obilježavanja 9. maja – Dana pobjede nad fašizmom, na Partizanskom groblju u Prijedoru položeni su vijenci i održan je prigodan program u znak sjećanja na pale borce Narodnooslobodilačkog rata. Programu su prisustvovali zvaničnici, predstavnici lokalne zajednice i građani, dok su prigodne recitacije izveli učenici Osnovne škole “Petar Kočić”. Ovom prilikom evocirane su uspomene na herojsku borbu i žrtve koje su pale za slobodu, a događaju su prisustvovali i potomci učesnika rata, među kojima i 72-godišnji Radovan Rajlić.
“Želim ovom prilikom da istaknem da sam izvorni potomak braće Rajlić – Mile, Jove, Save i Mlađe – koji su mi bili stričevi. Jedan od njih, Mile Rajlić, bio je prvi komandant grada Prijedora tokom Narodnooslobodilačke borbe. Pod njegovom komandom grad Prijedor je oslobođen od fašističke okupacije. Kao član SUBNOR-a grada Prijedora, smatram da je naša dužnost da se takvi istorijski trenuci ne zaborave. Moramo ih čuvati od zaborava i prenositi na mlađe generacije – da znaju, da poštuju i da pamte. Zato iniciramo da se ime komandanta Mile Rajlića i njegova uloga u oslobađanju Prijedora svakodnevno spominju, kako bi se njegov doprinos i doprinos svih boraca sačuvao od zaborava”, rekao je Rajlić.
Predsjednik Gradskog odbora SUBNOR-a Prijedor, Veljko Rodić, rekao je da je 9. maj označio kraj najveće klaonice u istoriji čovječanstva te naglasio da je tokom Drugog svjetskog rata na prostoru tadašnje Jugoslavije poginulo oko milion i 706 hiljada ljudi.
“Ova godina je jubilejna po dva važna osnova. Prije svega, navršava se 30 godina od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma – dokumenta od presudnog značaja za srpski narod, kojim je zaustavljen rat u Bosni i Hercegovini i uspostavljen mir. Takođe, ove godine obilježavamo i 80 godina od osnivanja Saveza boraca Narodne Republike Jugoslavije – organizacije koja je kroz decenije bila nosilac antifašističke tradicije i čuvar vrijednosti Narodnooslobodilačke borbe. Iako je u periodu građanskog rata u Bosni i Hercegovini rad Saveza bio privremeno onemogućen, prije 30 godina je obnovljen kao Savez boraca Republike Srpske, nastavljajući svoje djelovanje u kontinuitetu i u duhu tradicije na kojoj je i zasnovan”, izjavio je Rodić.
On je dodao da je potkozarski kraj dao jednu od najvećih žrtava, jer je na teritoriji cijele Jugoslavije stradao svaki deveti, a na području Potkozarja svaki peti stanovnik.
“Podkozarski kraj zauzima posebno mjesto u istoriji Narodnooslobodilačke borbe, jer je podnio nesrazmjerno velike žrtve u odnosu na mnoge druge krajeve. Statistika to jasno pokazuje – sa podkozarskog područja poginuo je svaki peti stanovnik, dok je na prostoru tadašnje Jugoslavije stradala svaka deveta osoba. Ukupno je u borbi protiv fašizma poginulo 9.932 partizana – boraca i vojnika pod komandom maršala Tita. Pored njih, veliki broj civila stradao je od ustaškog i fašističkog terora, naročito tokom ofanziva na ovom prostoru. Među žrtvama su, nažalost, bila i djeca”, pojasnio je Rodić.
Zamjenik gradonačelnika Prijedora Nenad Mejakić poručio je da ovaj grad i Kozara s ponosom obilježavaju Dan pobjede nad fašizmom, praznik cijelog slobodarskog svijeta.
“Danas obilježavamo Dan pobjede nad fašizmom – datum koji bi trebalo da slavi cijela slobodna Evropa i sav slobodoljubivi svijet. Taj dan označava kraj najvećeg stradanja u istoriji čovječanstva i pobjedu nad ideologijom zla. U toj borbi, grad Prijedor i legendarna Kozara dali su ogroman doprinos i danas dostojanstveno učestvuju u obilježavanju ovog važnog datuma. Ovaj kraj je platio visoku cijenu slobode. Stradali su i grad Prijedor, i njegove okolne opštine, i narod Kozare – a njihova žrtva ostaje duboko upisana u temelje naše slobode. Zadovoljstvo mi je što i danas nastavljamo da obilježavamo ovaj dan, kao i sve druge važne datume iz Narodnooslobodilačke borbe. Vjerujem i nadam se da ćemo tu tradiciju čuvanja antifašističkih vrijednosti nastaviti i u budućnosti – u znak poštovanja prema prošlosti i odgovornosti prema budućim generacijama”, poručio je Mejakić.
Vijenci su položeni i na Jevrejskom groblju u Prijedoru, u znak sjećanja na žrtve ustaškog zločina.
Renata Š. Novaković